က်က္တဲ့ကဗ်ာနဲ႔ စိမ္းတဲ့ကဗ်ာ

ဆရာေဇယ်ာလင္းရဲ႕ ကဗ်ာဘဝ ရွာေတာ္ပံု စာအုပ္ထဲက ကၽြန္ေတာ္ ႀကိဳက္မိတဲ့ ေဆာင္းပါေလးတစ္ပုဒ္ပါ။ အမွန္ေတာ့ ႀကိဳက္မိတာ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ အခုတေလာ ေက်ာင္းစာေတြ မ်ားလာလို႔ ကဗ်ာေတြလုပ္ဖို႔လည္း သိပ္စိတ္မပါတာနဲ႔ ဒီစာေလးကိုေတာင္ ျပန္စီတာ (၁၀)ရက္ေလာက္ ေရးမွၿပီးေတာ့တယ္။ ေနာင္လည္း အဲဒီထဲက ေဆာင္းပါေလးေတြ အလ်င္းသင့္သလို တင္သြားမွာပါ။ Copyright ဘာညာ ကန္႕ကြက္မွဳ ရွိရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ျပန္ျဖဳတ္ေပးပါ့မယ္။ နားမလည္ဘူးဆိုတဲ့ ကိစၥတစ္ခ်ိဳ႕အတြက္ ဒီေဆာင္းပါေတြဟာ “ကူးတို႔”ကို အေရာက္ မဟုတ္ရင္ေတာင္ ကမ္းစပ္ကေနေတာ့ ခြာေပးနိုင္ပါလိမ့္မယ္။
x x x

ကဗ်ာကို အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ နွစ္မ်ိဳးနွစ္စားခြဲျခားၾကည္႕တာပါ။ က်က္တဲ့ကဗ်ာနဲ႔ စိမ္းတဲ့ကဗ်ာ။ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ျခင္းနယ္ပယ္ကလာတဲ့ စကားလံုးနွစ္လံုးျဖစ္ပါတယ္။ ခ်က္လို႔က်က္ၿပီ။ က်က္ေတာ့ စားလို႔ရၿပီေပါ့။ အဲသလို အလိုက္သင့္ ခူးခပ္ယူငင္ ကိုက္စားဝါးေခ် စားေသာက္ပစ္လို႔ရတဲ့ ကဗ်ာနဲ႔ သားစိမ္း၊ ငါးစိမ္းကို မခ်က္ရေသးတဲ့ အစိမ္းသက္သက္မို႔ စားေသာက္လို႔မရေသးတဲ့ ကဗ်ာ။ က်က္တဲ့ကဗ်ာ (စားသံုးရန္ အဆင္သင့္) နဲ႔ စိမ္းတဲ့ ကဗ်ာ (စားသံုးလို႔ မရေသး၊ ခ်က္ဖို႔ လိုေသး)။ ဒီလို အၾကမ္းဖ်င္းခြဲၾကည္႕ၾကပါစို႔။
က်က္တဲ့ကဗ်ာေတြဟာ အလြယ္တကူဖတ္၊ အလြယ္တကူ နားလည္၊ အလြယ္တကူ ရွင္းလင္းျပလို႔ရတဲ့ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေပါ့။ ဒီေန႔ မဂၢဇင္းေတြမွာ အမ်ားဆံုးေတြ႔ရတဲ့ ကဗ်ာေတြေပါ့။

တစ္ပုဒ္ၿပီးတစ္ပုဒ္လွန္ဖတ္သြားလို႔ရတယ္။ ဖတ္ၿပီ အဲဒီမွာ ၿပီးတယ္။ ေၾသာ္.. ဒီလိုကိုး.. အင္း.. ဟုတ္ေပတာပဲ.. ကဲ.. လာ.. ေနာက္တစ္ပုဒ္။ ဒီမွာ ကၽြန္ေတာ္ အဆိုပါ ကဗ်ာေတြကို ေကာင္းျခင္း၊ ညံ႔ျခင္း တန္ဖိုးျဖတ္တဲ့သေဘာနဲ႔ ေျပာတာ လံုးလံုးမဟုတ္ပါ။ ကဗ်ာနွစ္မ်ိဳး နွစ္စားရွိတယ္ဆိုတဲ့ ကြဲျပားတဲ့သေဘာကိုပဲ ေျပာလိုတာျဖစ္ၿပီး အဲသလိုပဲ ေျပာတာ၊ ေျပာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

က်က္တဲ့ကဗ်ာေတြကို ကဗ်ာဖတ္သူအမ်ားစုက ႀကိဳက္နွစ္သက္ၾကတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ယူဆပါတယ္။ ကဗ်ာဖတ္သူအမ်ားစု မဟုတ္ရင္ေတာင္မွဗ်ာ၊ မဂၢဇင္းတစ္ေစာင္ေစာင္ထဲေဖာ္ျပခြင့္ျပဳတဲ့ ကဗ်ာေရြးခ်ယ္ တာဝန္ခံအယ္ဒီတာရဲ႕ အႀကိဳက္ေတာ့ျဖစ္မွာပါပဲ။ သူႀကိဳက္လို႔ သူေရြးတာကိုး။ သူေရြးမွ အမ်ားစာဖတ္ပရိတ္သတ္က ဖတ္ရတာကိုး။ သူ ဘာစံနဲ႔ပဲေရြးေရြး၊ သူ ႀကိဳက္သလို စာဖတ္သူေတြလည္း ႀကိဳက္ၾကမွာပဲဆိုတဲ့ အသိ၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆႏၵတစ္ခုခုကေတာ့ သူ႔ေရြးခ်ယ္ေရး အေတြးလမ္းေၾကာင္းရဲ႕ တစ္ေထာင့္၊ တစ္ေနရာမွာေတာ့ ပါေကာင္းပါရွိနုိင္ပါတယ္။ အဲေတာ့ က်က္တဲ့ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားဟာ မဂၢဇင္းစာေတြေပၚမွာ ပါခြင့္ပိုရသလို အမ်ားဖတ္ဖို႔လည္း ပိုနီးစပ္လာၿပီး ဒီကဗ်ာ အမ်ိဳးအစား ပါဖန္မ်ားေလ၊ ဒီကဗ်ာအမ်ိဳးအစားဟာ “စံ”တစ္ခုလိုလုိျဖစ္လာေလ၊ အမ်ားကလည္း ဒီအမ်ိဳးအစားပိုပဲ ဖတ္ရေလ၊ ကဗ်ာဆိုတာ ဒီကဗ်ာအမ်ိဳးအစားပဲလို႔လည္း ထင္ျမင္လက္ခံယံုၾကည္လာေလျဖစ္ပါတယ္။

စိမ္းတဲ့ကဗ်ာကေတာ့ ဒီလိုဘဝမ်ိဳးမေရာက္ရရွာဘူး။ စိမ္းတဲ့ကဗ်ာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ က်က္တဲ့ကဗ်ာလႊမ္းမိုးထားတဲ့ ကဗ်ာေလးကနဲ႔လည္း သူစိမ္းတရံစာ ျဖစ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။ စိမ္းတဲ့ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားဟာ က်က္တဲ့ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားနဲ႔ အဓိက ဘာကြာသလဲဆိုေတာ့ အလြယ္တကူယူငင္စားသံုးလို႔ မေရျခင္းပါပဲ။ ဒီမွာ သတိခ်ပ္ရမွာက စိမ္းတဲ့ကဗ်ာဟာလည္း ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္ခုျဖစ္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။ က်က္တဲ့ ကဗ်ာနဲ႔ပဲ ရင္းနွီးတဲ့ အျမင္ဘက္ကၾကည္႕ရင္ က်က္တဲ့ကဗ်ာမွ ကဗ်ာ၊ က်က္တဲ့ကဗ်ာမဟုတ္ရင္ ကဗ်ာမဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ မ်က္စိတစ္ဖက္လပ္၊ က်န္တဲ့တစ္ဖက္ အစြဲတိမ္ဖိဳးမျပင္မ်ိဳးျဖစ္သြားဖို႔ သိပ္နီးစပ္ပါတယ္။ အထက္ကေျပာခဲ့သလို စိမ္းတဲ့ကဗ်ာဟာ အလြယ္တကူယူငင္စားသံုးမရတဲ့ ကဗ်ာမ်ိဳးျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ ဘာေၾကာင့္မ်ားပါလိမ့္လို႔ စဥ္းစာ(ခ်င္သူေတြအတြက္) စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ခုန စကားပဲ ျပန္ေကာက္ပါရေစ။ “အလြယ္တကူ ယူငင္စားသံုးလို႔ မရျခင္း” ဆိုလိုတာက အလြယ္တကူဖတ္ယူျခင္း၊ အလြယ္တကူ နားမလည္နိုင္ျခင္း၊ အလြယ္တကူ စကားေျပအဓိပၸါယ္မျမန္နိုင္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္တကူနားလည္နိုင္တဲ့ကဗ်ာ ဖတ္က်င့္မ်ားလာေတာ့ အလြယ္တကူဖတ္မရတဲ့ ကဗ်ာကို ဖတ္ဖို႔ စိတ္ထဲက ျငင္းဆန္တြန္႔ဆုတ္လာပါေတာ့တယ္။ အက်င့္ကိုး။ အက်င့္ဆိုတာ ဖ်က္ရခက္တယ္လို႔ လူႀကီးေတြ ေျပာၾကတာပါပဲ။ ကဗ်ာဖတ္က်င့္။ ကဗ်ာက သူ႔ကိုဘယ္လိုဖတ္ရမယ္လို႔ သင္ေပးလိုက္တဲ့အက်င့္။ ဟုတ္ပါတယ္၊ ကဗ်ာဖတ္က်င့္ကို ကဗ်ာကပဲ သင္ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပန္းခ်ီ “ဖတ္”က်င့္ကိုလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းေပါ့။ အဲေတာ့ ရွိရင္းစြဲကဗ်ာဖတ္က်င့္နဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ကိုင္တြယ္လို႔မရတဲံ ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြ႕ရင္ အျပဳသေဘာနဲ႔ မျမင္ဘဲ အဆိုးျမင္သေဘာစြဲကပ္ပါေတာ့တယ္။ အလြယ္တကူ စားသံုးလို႔ မရတဲ့ ကဗ်ာကို အလြယ္တကူ အလြယ္တကူစာသံုးမရေလျခင္းလို႔ အျပစ္ေတြ တန္းတင္ပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေမ့ေနၾကတာက နံပါတ္တစ္၊ အခုဖတ္ေနတဲ့ က်က္တဲ့ကဗ်ာေတြဟာ တစ္ခ်ိန္က စိမ္းတဲ့ကဗ်ာေတြျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုက်က္တဲ့ကဗ်ာေတြကို လႊင့္ပစ္လိုက္ၾကသလား၊ ဖတ္က်င့္ကို ျပင္လာၾကတာလား။ ေမးၾကည္႕ပါေလ၊ စာဖတ္သူကိုယ္တိုင္က အစ။ ေျပာၾကည္႕ပါေလ။ ကဗ်ာဖတ္သူ အျခားတစ္ေယာက္ေယာက္နဲ႔ သံုးသပ္ၾကည္႕ပါေလ၊ ကဗ်ာဖတ္က်င့္ ဘယ္ကရ။

နံပါတ္နွစ္။ မိမိရဲ႕ကဗ်ာဖတ္က်င့္ဟာ ေမြးလာကတည္းက ပါလာတာမဟုတ္ပါဘူး။ လူျဖစ္ျခင္းကိစၥေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလိုပဲ အခ်ိန္ယူ၊ သင္ခန္းစာယူ၊ အေတြ႕အႀကံဳယူၿပီး ဖတ္က်င့္ကိုတည္ေဆာက္လာရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတည္ေဆာက္မွဳဟာလည္း စစခ်င္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ယံုယံုၾကည္ၾကည္ တည္ေဆာက္လာခဲ့ရတာမဟုတ္ဘဲ အသိတြင္း ဝိေရာဓိေတြနဲ႔ လံုးေထြး႐ံုးကန္ၿပီးမွ တစ္စတစ္စ ျဖစ္တည္လာတဲ့ တည္ေဆာက္မွဳမ်ိဳးပါပဲ။ ဘုရားၿပီး ျငမ္းဖ်က္လိုက္တဲ့အတြက္ အဲဒီဘုရားဟာ မိုးေပၚကပဲ က်လာသလို၊ နဂိုကတည္းက “သဘာဝ”အတိုင္း ရွိလာသလို၊ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ဟာ ဥာဏ္ႀကီးသခင္မို႔လို႔ ပါရမီစူးေရာက္စြာရရွိလာသလိုလို လိုလို လိုလုိ။ ဘုရားမေျပာပါနဲ႔ဦး၊ ျငမ္းကိုပဲ ေျပာၾကပါစို႔။ အဲဒီျငမ္းကို ဘာနဲ႔ ဘယ္လိုတည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသလဲ။ ယေန႔အက်က္ကဗ်ာေတြ မဖတ္ဖူးတဲ့ အထက္တန္းစာေမးပြဲေအာင္ လူငယ္ေလးတစ္ေယာက္အတြက္ အက်က္ကဗ်ာဟာလည္း အစိမ္းကဗ်ာပါပဲ။ အဲဒီအစိမ္းကို သူ အက်က္ဘယ္လို လုပ္ယူသလဲ။ အဲဒီအစိမ္းကဗ်ာကို သူဘယ္လို ခ်က္ျပဳတ္နားလည္းယူသလဲ။ ကဗ်ာဖတ္တတ္ျခင္းဟာ ဖတ္က်င့္တည္ေဆာက္မွဳရဲ႕ ရလဒ္ပါပဲ။

နံပါတ္သံုး။ အက်က္ကဗ်ာက ခ်က္ျပဳတ္ၿပီးသားျဖစ္တဲ့အတြက္ ဖတ္သူက ဘာမွျပဳျပင္စရာမလိုဘဲ ေကာက္ယူစားသံုးလိုက္႐ံုပါပဲ။ စိမ္းတဲ့ကဗ်ာကေတာ့ ဖတ္သူကို အလုပ္ေပးပါေတာ့တယ္။ ဖတ္သူကို ခ်က္ျပဳတ္ခိုင္းပါေတာ့တယ္။ ခ်က္ျပဳတ္တတ္သလို၊ ခ်က္ျပဳတ္တတ္သေလာက္ ခ်က္ျပဳတ္ခိုင္ပါေတာ့တယ္။ သူစားခ်င္ရင္ သူကိုယ္တိုင္ခ်က္။ စားေကာင္းျခင္း၊ မေကာင္းျခင္း၊ အရသာေတြ႕ျခင္း၊ မေတြ႕ျခင္းဟာ သူ ခ်က္ျပဳတ္မွဳအတိုင္းအတာပဲေပါ့။ စိတ္ဝင္စားရင္ အျခားဖတ္သူတို႔ ဘယ္လိုခ်က္ျပဳတ္ၾကသလဲ ေမးျမန္းစံုစမ္း၊ နည္းယူဖလွယ္၊ လိုအပ္တဲ့ အခ်ိဳ၊ အခ်ဥ္၊ အငံ၊ အစပ္ ဘယ္ကေနရာမွာ ဘယ္လိုဘယ္ေလာက္ထည္႔မလဲ။ ထည္႔သလဲ။

ကဗ်ာဖတ္ျခင္းဟာ ျဖစ္စဥ္ႀကီးတစ္ခု Process ျဖစ္ပါတယ္။ ရရွိတဲ့ရလဒ္ Product မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္စဥ္ႀကီးလဲ ဆိုေတာ့ မသိမွဳကို သိမွဳရတဲ့ လူသားရဲ႕သိမွဳ တည္ေဆာက္မွဳ ျဖစ္စဥ္ႀကီးပါပဲ။ ဒီျဖစ္စဥ္ႀကီးထဲမွာ အစိမ္းေတြကို အက်က္လုပ္ရတာပါပဲ။ ဒါဟာ စဥ္းစားဆင္ျခင္ျခင္းအလုပ္၊ ေလ့လာသင္ယူျခင္းအလုပ္၊ ဥာဏ္ပညာနယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္ေရးအလုပ္။ သိမွဳတည္ေဆာက္ျခင္းဟာ ဘဝတည္ေဆာက္ျခင္းျဖစ္သလို ယဥ္ေက်းမွဳတည္ေဆာက္ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အစိမ္းေတြကို အက်က္မလုပ္ခဲ့ရင္ ယေန႔လူသားကမာၻဟာ ယေန႔အဆင့္အထိေရာက္လာနိုင္ပါမလား။ နည္းနည္းပါးပါးျဖစ္ျဖစ္ စဥ္းစားေနစရာေပါ့ေနာ္။

သိမွဳတည္ေဆာက္မွဳဟာ ျဖစ္စဥ္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္တဲ့အတြက္ ရပ္တန္႔ေနလို႔မရသလို ရပ္တန္႔ေနမွာလည္း မဟုတ္ပါူဘူး။ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ တစ္ေနရာမွာ ေက်ာက္ခ်ထားရရင္လည္း အျခားတစ္ေထာင့္ေထာင့္ တစ္ေနရာရာက ရတဲ့နည္းနဲ႔ ဆက္တိုးသြားမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိအတြက္ သိမွဳလံုေလာက္ၿပီဆိုၿပီး တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲလိုက္ရင္ မိမိကုိယ္တိုင္ရဲ႕ သိမွဳတည္ေဆာက္မွဳျဖစ္စဥ္ဟာ ရပ္တန္႔သြားၿပီး မိမိရဲ႕ သိမွဳဟာ ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကြင္းျဖစ္သြားသလို မိမိဟာလည္း လွ်ပ္စစ္မီးလင္းထိန္ေနတဲ့ ဂူထဲမွာ ခပ္တည္တည္ ဟန္က်ပန္က် ေရာက္ရွိေနမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ Hello, Mr-Caveman … မဂၤလာပါ။ ဂူေအာင္ပုဂၢဳိလ္ႀကီးငဲ့။
ကဗ်ာဖတ္ျခင္းဆိုတဲ့ သိမွဳတည္ေဆာက္မွဳျဖစ္စဥ္ႀကီးထဲမွာ ဖတ္က်င့္ဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ Reading habit ေပါ့ေနာ္။ သိပၸံပညာမွာ ခိုင္မာတယ္ဆိုတဲ့ သီအိုရီဟာ သူ႔ကို ေခ်ဖ်က္မယ့္ေတြ႔ရွိခ်က္အသစ္ မေပၚေသးလို႔ပါပဲ။ ေပၚလာတာနဲ႔အမ်ွ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ရပါေတာ့တယ္။ လွဳပ္လာတဲ့ သီအိုရီကို ရမိရရာနဲ႔ အေျပးအလႊား က်ားကန္မလား၊ မူလီစုပ္မလား။ သိမွဳနဲ႔ သိမွဳျငမ္းေတြ ျပင္မလား။ သီအိုရီသစ္၊ သိမွဳသစ္ကို တည္ေဆာက္မလား။ တိက်မွဳေပၚ အေျခခံရတဲ့ သိပၸံပညာမွာေတာင္ Uncertainty Principle ဆိုတဲ့ မေသခ်ာ၊ မေရရာျခင္းမွဳဟာ အေသအခ်ာရွိေနမွေတာ့ အနုပညာမွာလည္း ဒါမွ အနုပညာ၊ ဒါမွ ကဗ်ာလို႔ ကန္႔သတ္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ေက်ာက္ခ်ထားလို႔ မရပါဘူး။ ေက်ာက္ခ်ထားမွ လံုၿခံဳမယ္ထင္ရင္လည္း သေဘာေပါ့။ တားျမစ္စရာအေၾကာင္း မရွိပါဘူး။

အဲေတာ့ စိမ္းတဲ့ကဗ်ာဟာ က်က္တဲ့ ကဗ်ာပဲ ဖတ္ေနက်အတိုင္း ဖတ္တတ္တဲ့ ဖတ္သူကို အၿမဲစိမ္ေခၚေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူေမးမယ့္ ေမးခြန္းကေတာ့ ႐ိုး႐ိုးေလးရယ္ပါ။ “ခင္မ်ား ေနသာထိုင္သာရွိတဲ့ ကဗ်ာစာသား Poem ေပၚမွာ ေနထိုင္မလား။ ခင္မ်ားဟာ ကဗ်ာခ်စ္သူလား ကဗ်ာအနုပညာကို ခ်စ္သူလား။ ခင္မ်ားရဲ႕ ကဗ်ာသိမွဳ တတ္မွဳဟာ ရပ္တန္႔ေနၿပီလား” ။ ဖတ္သူရဲ႕ သိမွဳတည္ေဆာက္မွဳ တစ္ခုလံုးကို စိမ္ေခၚၿခိမ္းေျခာက္သလို လမ္းပြင့္ေပးဖို႔ လက္ကမ္းေပးေနတာဟာ စိမ္းတဲ့ ကဗ်ာပါပဲ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး စိမ္းတဲ့ ကဗ်ာထဲက ထြက္လာၾကၿပီး က်က္တဲ့ကဗ်ာထဲ ေရာက္ေနၾကပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ စိမ္းတဲ့ကဗ်ာသစ္ေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ လံုၿခံဳတဲ့ က်က္တဲ့ကဗ်ာအိမ္ကေလးမွာ တံခါး လာေခါက္ေနၿပီေပါ့။ ။

၁၈၊ နုိဝင္ဘာ ၂၀၀၅